Ook bij Lotus wordt de komende jaren het modulair onderwijs ingevoerd. Er komt een onderscheid tussen een basis simulatie slachtoffer en diverse opklimmende specialisaties als instructeur, specialist en lotusprofessional. Drs. Wiebe de Vries (Oranje Kruis) gaf hierover een uiteenzetting tijdens het symposium voor lotusstudieleiders op 16 oktober in Utrecht. Daarnaast waren er inleidingen en lotusdemonstraties over brandwonden, drugs en steken van gevaarlijke zeedieren. Nadat lotusvoorzitter Boudewijn Berlage zijn welkomstwoord voor zo'n honderdzestig studieleiders had uitgesproken overhandigde Bas de Boer van de afdeling Voorlichting, Preventie en Hulpverlening van de Brandwondenstichting hem het eerste exemplaar van de 'Lotusbrochure Brandwonden' met foto's en informatie over het grimeren en acteren van brandwonden.

Ooit heeft de Brandwondenstichting een mapje met foto's uitgegeven, maar dat is al lang niet meer beschikbaar. Toch blijkt er behoefte te bestaan aan instructiemateriaal. Daarop besloot de stichting - met assistentie van drs. Gert Bouten en André Waalderbos van Lotus - een brochure samen te stellen. Hierin staat niet alleen foto's met achtergrondinformatie over de opbouw van de huid en over brandwonden, maar ook antwoorden op de vragen hoe die gegrimeerd en geacteerd moeten worden en welke materialen daarbij nodig zijn. Tevens worden wondbeschrijvingen gegeven en komt het ontstaan van ongevallen aan de orde. De Boer: 'Wij vinden dat mensen die met hulpverlening bij brandwonden betrokken zijn, goed getraind moeten worden. Lotus heeft daar een groot aandeel in. Voor ons is dat geen uit de hand gelopen hobby, maar wij hebben er belang bij en maken ook gebruik van Lotus bij onze opleidingen. Zo leren onze cursisten wat ze bij brandwonden moeten doen en hoe deze eruit zien. Want iemand die over veertig procent van zijn lichaam brandwonden heeft biedt een heel andere aanblik dan iemand met een klein wondje. Lotus kan dat uitbeelden. Dat is belangrijk omdat de impact van brandwonden op hulpverleners heel groot is. Nu leren ze wat ze kunnen verwachten. Dat geeft de hulpverleners meer rust.' Alle studiekringen krijgen de brochure toegezonden en tegen kostprijs zijn bij de Brandwondenstichting meer exemplaren te bestellen. (De prijs was nog niet bekend toen dit nummer naar de drukker ging). Uitdrukkelijk werd vermeld dat het niet toegestaan is de foto's uit de brochure te kopiëren of te vermenigvuldigen. Dat is in de strijd met de wet op het copyright!

Vijf soorten verbranding
Ingeleid en toegelicht door Bouten demonstreerde Waalderbos de vijf oorzaken van brandwonden: hete vloeistoffen, vlammen, contact met hete voorwerpen, chemicaliën (reacties op stoffen op de huid) en elektriciteit (bliksem of stroom door het lichaam).
Terwijl dokter Bouten zijn verhaal hield, bouwde Waalderbos de verschillende bijbehorende verwondingen op. Vooral bij chemische verbrandingen, waarbij een groot aantal verschillende stoffen een rol kan spelen, is er een grote verscheidenheid in de verwondingen.
Het blijft fascinerend de kwetsuren te zien groeien. André's handelingen werden in het groot geprojecteerd op de wand van de collegezaal. Daarnaast was dan een foto van een échte wond zichtbaar zodat de aanwezigen zijn werk konden beoordelen. Hij gebruikt veel brooddeeg en gelatine voor de opbouw van brandwonden. Latex was sterk af te raden omdat mensen met een gevoelige huid daar niet tegen kunnen.

De blaadjes van Lotus
Na de koffiepauze hield Wiebe de Vries zijn inleiding onder de titel 'De blaadjes van Lotus', over nieuwe onderwijsideeën in de lotusopleiding.
Al in 2000 deed zich de vraag voor naar een soort certificaat kernvaardigheden voor Lotus en naar een meer gespecialiseerde opleiding. Omdat Lotus commercieel niet interessant was, bleek geen enkel opleidingsinstituut bereid hier iets aan te doen. Dus moest dat in eigen beheer gebeuren met als eis: simpel, kort en duidelijk. Ook voor lotusleden geldt dat zij competent moeten zijn: beschikken over de juiste vaardigheden, het juiste gedrag, de juiste kennis en de juiste attitude (houding). De Vries over deze laatste: 'Wie allen let op acteren en geen interesse heeft om les te geven en stof over te dragen heeft geen juiste Attitude.' De basisopleiding wordt 'simulatie slachtoffer', waarbij de beginselen van het grimeren en acteren worden geleerd. Wie zich verder wil bekwamen kan - opvolgend in moeilijkheidsgraad en bevoegdheden - opleidingen volgen voor het 'diploma lotus', 'certificaat instructeur lotus', 'certificaat lotusspecialist' en het 'certificaat lotusprofessional' (over deze nieuwe onderwijsmethoden voor Lotus verschijnt binnenkort een uitgebreider artikel).
Voor elke opleiding is omschreven wie de opleiding geeft, de examens afneemt, hoe de meldingsprocedure is bij Het Oranje Kruis van de geslaagden en en hoe lang het diploma of het certificaat geldig is. De Vries wees erop dat niemand verplicht is diploma's of certificaten te behalen. Wie tevreden is met de basiscursus 'simulatie slachtoffer'hoeft niet verder te gaan.
'Dat kan het voor een grotere groep mensen aantrekkelijker maken. Alleen is het optreden natuurlijk beperkt. De certificering door Het Oranje Kruis - met zijn duidelijke niveaus - biedt meer garantie in het (onwaarschijnlijke) geval dat iemand met een gerechtelijke procedure te maken zou krijgen. De rechter toetst op algemeen geldende standaarden en die zijn in het nieuwe opleidingssysteem ook voor de gespecialiseerde opleidingen omschreven', aldus De Vries. Tijdens de lunch toonden verscheidene aanwezigen zich voorzichtig positief. Het zou nog wel jaren duren voordat het nieuwe systeem gemeengoed was, meenden ze, maar het zou er op den duur wel komen. Enkelen zagen het als een bevestiging wat nu vaak al gebeurt en weer anderen noemden het een goede vernieuwing.

Drugs geacteerd
'Drugs kunnen verdovend, oppeppend en waarnemingsveranderend werken', aldus drugsexpert Ed de Boer in zijn inleiding over uitwerkingen van drugs en de uitbeelding door Lotus. Allerlei soorten drugs en hun werkingen uit je hoofd leren, heeft geen zin, vond hij. Het gaat erom de verschijnselen te herkennen. Dat is bepaald niet altijd eenvoudig, omdat verslavende middelen elkaar soms neutraliseren, zoals alcohol en bepaalde drugs.
De verdovende werking uit zich in slaperigheid, die kan overgaan in een coma en zelfs de dood. Oppeppende middelen veroorzaken hyperactief gedrag, waarbij de gebruiker duidelijk wakker blijft. Bij drugs die de waarneming veranderen ziet de gebruiker de wereld door een roze bril en gedraagt zich vreemd. Nogmaals legde de Boer er de nadruk op dat het middel niet van belang is, omdat dingen vaak door elkaar worden gebruikt. Het gaat dus alleen om de aanblik van het slachtoffer. 'De eerstehulpverlener hoeft niets van drugs te weten, hij moet alleen reageren op de uitwerking. Maar', waarschuwde hij, 'het blijft moeilijk voor de EHBO'er of hij moet ingrijpen of niet, omdat het soms niet duidelijk is wat er aan de hand is. Maar een slachtoffer dat er extreem rood uitziet en uitzonderlijk sterk zweet, pik je er als eerstehulpverlener wel uit. Zo iemand gaat op den duur ook zitten en zakt uiteindelijk weg.'

Zorg voor eigen veiligheid
Achtereenvolgens demonstreerden vier lotusleden Petri Snel, Nel Harkema, Trudy Lankveld en Erik Jansen de verschijnselen van drugsgebruik, toegelicht door Ed de Boer.
Vreemd gedrag blijkt dikwijls uit paniekerig ronddwalen, hijgerigheid en angstoge. Contact leggen lukt niet, ook niet als het slachtoffer wordt aangesproken. Dat is voor lotus moeilijk uit te beelden, omdat je gauw geneigd bent te reageren als iemand iets zegt, waarschuwde De Boer. 'Als eerstehulpverlener moet je in zo'n situatie geen vragen stellen maar zekerheid bieden door te zeggen dat het door de drugs komt en dat het overgaat. In elk geval nooit het slachtoffer vastpakken, want dat is bedreigend. De EHBO'er moet er wel bijblijven totdat de crisisdienst van het GGD arriveert. Anders slaat de angst weer toe. Deze uitwerking van drugs komt vaak voor. Omdat extreem gedrag niet altijd voorkomt en mensen soms ook ingetogen zijn, moet het acteren ook niet te uitbundig zijn.
Verdoofd gedrag vertonen dronken mensen. Ze zien er wat bleekblauwig uit, worden sloom en zakken weg. Een gevaar is dat ze in hun eigen braaksel kunnen stikken. Het is soms mogelijk contact met deze slachtoffers te leggen. Dwang is ook hier uit den boze.'
Hoe een dronkeman - of in dit geval vrouw - optreedt, acteerde Petri Snel, die met een toegesnelde hulpverlener een borreltje wilde pakken en een andere behulpzame ziel wegjoeg.
Oppeppende drugs leidden tot acute opwindingsdrang. De drugs nemen remmingen weg en dat maakt agressiviteit mogelijk. Contactmaken met het slachtoffer lukt niet.
De Boer waarschuwde dat agressiviteit niet alleen bij drugsgebruikt ontstaat. 'De eerstehulpverlener moet proberen door de drugs heen te kijken om bijvoorbeeld hyperthermie te herkennen. Regel voor de EHBO'er is altijd: zorg voor je eigen veiligheid. Geef drugsslachtoffers de ruimte, boei vreemd optredende en opgefokte gebruikers nooit want dan kan een acute opwindingstoestand ontstaan die levensbedreigend is! Zo iemand blaast zichzelf op'. Bij echte agressiviteit kan de eerstehulpverlener beter wegwezen. Dan wordt het een zaak van openbare orde en dan komt de politie. In dat geval wordt de patient ingesloten, maar da moet er direct een GGD-arts worden opgetrommeld.

Kwallen en pijlstaartroggen
Vooral de warmere zeeën herbergen verschillende dieren met wie je beter niet in aanraking kunt komen omdatze door giftige steken of door afstoten van netelcellen verwondingen en zelfs de dood kunnen veroorzaken. Kwallen, die ook in de Noordzee voorkomen, zijn natuurlijk bekende voorbeelden. Zij zwemmen, maar er zijn ook dieren die zich op de zeebodem bevinden. Als je erop trapt kan dat heel vervelende gevolgen hebben. Wie ooit op een zee-egel is gestapt, zal dat onmiddelijk beamen. De scherpe stekeld kunnen flink diep in de voet dringen. Via de staartstekel van een pijlstaartrog kan gif in het lichaam worden gebracht. Wonden door zeedieren beschadigen de huid, ze zijn pijnlijk en soms treedt besmetting op. Een besmetting die in ernst kan variën door de plaats van de wond, het type wond, de soort en de hoeveelheid ziektekiemen die een slachtoffer oploopt, de conditie van het slachtoffer en door de hoeveelheid restmateriaal en gif dat in de wond achterblijft. Terwijl NVAD-voorzitter mevrouw Jeanette Wilton-Postma een toelichting gaf, grimeerde mevrouw Hommering de uiterlijke kenmerken van verschillende verwondingen door zeedieren.